१५ ऑगस्ट २०२५ : स्वातंत्र्यदिन, इतिहासापासून उद्याच्या भारतापर्यंत !

१५ ऑगस्ट २०२५ पासुन ‘शिरुर न्युज’ आपल्या भेटीला !

(शिरुर न्यूज – वाचकांसाठी विशेष लेख)

“१५ ऑगस्ट २०२५ – स्वातंत्र्यदिनाच्या निमित्ताने ‘शिरुर न्यूज’चा विशेष लेख. इतिहास, वर्तमान, भविष्य आणि परिवर्तनाचा प्रवास वाचा.”

१. प्रस्तावना : ‘स्वातंत्र्यदिना’चे महत्त्व—

दरवर्षी ‘१५ ऑगस्ट‘ हा दिवस भारतासाठी केवळ सुट्टीचा दिवस नसतो तर तो आपल्या स्वातंत्र्याच्या संघर्षाची, बलिदानाची व परिवर्तनाच्या वचनबद्धतेची आठवण आपण सर्व भारतीयांना करून देणारा दिवस असतो . आज १५ ऑगस्ट २०२५ रोजी ‘शिरुर न्यूज’चा ही पहिला स्वातंत्र्यदिन आहे. या निमित्ताने आपण इतिहासाच्या पानांपासून वर्तमानातील आव्हानांपर्यंत व भविष्याच्या संभाव्य  शक्यतांपर्यंतचा प्रवास करूया.

” ताजे निरिक्षण: 12 वाजले.15 ऑगस्ट चा दिवस सुरु झाला.मी उशीरपर्यंत जागा असतो.पूर्वी मी झोपताना पुस्तक वाचत वाचत झोपी जात असायचो.जर पुस्तकात ‘रमलो’ तर पहाटही व्हायची.पहाटे झोपायचो.पुढे ही सवय वाढत गेली तसा झोप लागायला अधिकाधिक उशीर होत गेला.आता Audio बुक्स आल्यावर माझी काय अवस्था झाली असेल ते आपण समजु शकता.

भाग असा की कित्येक वेळा रात्री 12 ला हमखास फटाके वाजलेले मला समजतात.कारण क्रिकेट जे धंदा बनले आहे.कोण्या सोम्याचा बर्थडे ज्याने जन्माला येवुन धरतीवर फारच मोठे उपकार केले आहेत.अनेक अंधश्रद्धांमुलक कार्यक्रम, उगाचच रस्त्यावरुन गाडीवरुन ओरडत जाणे असे कानावर पडत असते.पण स्वातंत्र्यदिनाचे फटाके काही आज ऐकायला मिळाले नाही.हे चित्र कोनता मेसेज देत आहे?”

२. इंग्रजांचे ‘ट्रान्सफर ऑफ पॉवर’ – इतिहासाचा निर्णायक क्षण—

१९४७ मध्ये ब्रिटिशांनी भारताला स्वातंत्र्य देण्याचा निर्णय घेतला असे आपण समजतो. पण हा निर्णय भावनिक किंवा नैतिक दबावाखाली नव्हता. तर ते एक नियोजित “Transfer of Power” होते.इंग्रजांनी ‘भारतीय स्वातंत्र्याचा कायदा‘ करुन हे सत्तांतर केले होते.भारतात इंग्रजांविरुद्ध ‘क्रांती ‘ असे काही घडले नव्हते.अपमानास्पद तिच्या भारत सोडायला लागु नये असे इंग्रजांना वाटत होते.मोठा रक्तपात होवु नये असे देखील इंग्रजांना वाटत होते. दुसऱ्या महायुद्धानंतर ब्रिटन अर्धमेला झाला होता.

• दुसऱ्या महायुद्धानंतर ब्रिटन आर्थिकदृष्ट्या खुपच कमकुवत झाला होता.

• भारतातील स्वातंत्र्य चळवळ उग्र झाली होती.

• इंग्रजांवर दुसऱ्या महायुद्धाच्या पार्श्वभूमीवर  जागतिक दबाव वाढत होता.

• यामुळे १५ ऑगस्ट १९४७ रोजी हे ‘सत्ता हस्तांतर’ झाले, पण त्यासोबत इंग्रजांनाही एक मोठा प्रश्न होता –
• “हा देश कसा चालेल?”

• विन्स्टन चर्चिलने (ब्रिटीश पंतप्रधान)  भारताच्या स्वातंत्र्याबाबत अनेक वादग्रस्त विधानं केली होती. त्यातील एक प्रसिद्ध (आणि बऱ्याचदा चर्चिला जाणारा) उद्धरण असे आहे –

 “Power will go to the hands of rascals, rogues and freebooters… They will fight amongst themselves for power and the two political parties will be led by the most unscrupulous men.”

मराठीत अर्थ:

“सत्ता लबाड, स्वार्थी आणि लुटारूंना मिळेल… ते सत्तेसाठी एकमेकांशी लढतील आणि दोन राजकीय पक्षांचे नेतृत्व सर्वात बेईमान लोक करतील.”

हे उद्धरण भारताला स्वातंत्र्य मिळाल्यानंतर तो देश टिकणार नाही अशी चर्चिलची नकारात्मक भूमिका दर्शवते.

३. गांधीजींचे उत्तर : आत्मविश्वासाचा संदेश—

इंग्रजांच्या शंकेला गांधीजींनी साधे पण गहन उत्तर दिले –

“भारतीय जनता स्वतःचा कारभार चालवायला सक्षम आहे. आम्ही चुका करू, पण त्या आमच्या असतील, आमच्याच शिकण्याचा भाग असतील.”

गांधीजींचा विश्वास होता की लोकशाही, स्वावलंबन व नैतिकता यांच्या आधारावर भारताचा कारभार यशस्वीपणे चालू शकतो.

४. बाबासाहेब आंबेडकर – संविधान निर्मितीचा प्रवास—-

स्वातंत्र्यानंतर भारताचा मार्गदर्शक दस्तऐवज तयार करण्याची आवश्यकता होती.ही जबाबदारी घटना समितीवर आली. बाबासाहेब डॉ. भीमराव आंबेडकर यांची समितीतील नियुक्ती सुरुवातीला ‘वादग्रस्त’ ठरली होती. पण नंतर ‘मसुदा समिती‘चे अध्यक्ष म्हणूनही  त्यांची निवड हा इतिहासातील महत्त्वाचा टप्पा होता.
• डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर यांनु जगभरातील घटनांचा अभ्यास करून भारतासाठी अद्वितीय संविधान तयार केले.

५. संविधान लिहूनही बाबासाहेबांची चिंता—

बाबासाहेबांनी संविधान लिहिले खरे , पण त्यांना चिंता होती –

“संविधान कितीही चांगले असले तरी त्याची अंमलबजावणी करणारे लोक जर चांगले नसतील तर देश टिकू शकणार नाही.”

त्यांना सामाजिक विषमता, जातीय भेदभाव, भ्रष्टाचार व राजकीय स्वार्थ यांचा धोका दिसत होता. दुर्दैवाने आज ७८ वर्षांनंतरही त्यांची चिंता काही अंशी रास्त ठरते आहे.

६. आजचा भारत – २०२५ ची वस्तुस्थिती—

• आर्थिक बाजू – GDP वाढत असली तरी बेरोजगारी, महागाई व आर्थिक विषमता वाढली आहे.भारतावरील कर्ज वाढले आहे.संपत्तीचे असमान वितरण भारतात खुप भयावह आहे.त्यातुन आजचा तरुण ज्वालामुखीवरच जणु बसला आहे !

• सामाजिक बाजू – ‘डिजिटल क्रांती’ झाली आहे. पण ग्रामीण भाग अजूनही मूलभूत सुविधांसाठी झगडतो आहे.देशातील मोठ्या संख्येने असलेल्या भागात आदिवासी, भटके समाज,दलित व शेतकरी अनेक पायाभूत अशा विज,रस्ते, पाणी व शिक्षणापासुन खुप दुर आहे.

राजकीय बाजू – मतदार विकेंदीकरणाऐवजी त्यांचे राजकीय ध्रुवीकरण, सोशल मीडियावरील प्रचारयुद्ध व नैतिकतेची ऐसीतैसी झालेला सत्तासंघर्ष अधिक ठळक झाले आहेत.अभिव्यक्ती स्वातंत्र्य झुंडींसमोर लोटांगण घेऊ पहात आहे.

७. उद्याचा भारत व जग—

तरिही एकदम निराशाजनक अशी परिस्थिती आहे.असे म्हणता येणार नाही. भविष्यात भारताला खालील क्षेत्रात नेतृत्व मिळवता येऊ शकते –

• तंत्रज्ञान – AI, 5G, Green Energy

• शेती सुधारणा – ड्रोन, ऑर्गॅनिक शेती

• जागतिक राजकारण – BRICS, G20 मधील भूमिका

• सामाजिक सुधारणा – लिंग समानता, जातीय ऐक्य

पण त्यासाठी पारदर्शकता, शिक्षण, संशोधन आणि सामाजिक एकात्मता यांवर भर द्यावा लागेल.हे मात्र खरे !

८. परिवर्तनाचं काय?—

• ‘परिवर्तन‘ ही फक्त घोषणेतली गोष्ट न राहता प्रत्यक्ष कृतीत यायला हवी.

•  नागरिकांचा सक्रिय सहभाग

• भ्रष्टाचाराविरोधात ठोस कृती

• ग्रामीण विकासाला प्राधान्य

• शिक्षण, आरोग्य, रोजगार ही मुख्य राष्ट्रीय उद्दिष्टे.

९. शिरुर न्युज – परिवर्तनाचा आवाज—

‘शिरुर न्यूज’चा उद्देश केवळ बातम्या देणे नाही. तर वाचकांना विचार करायला लावणारा, सत्याचा शोध घेणारा आणि परिवर्तनासाठी प्रेरणा देणारा ‘मंच’ निर्माण करणे हा आहे.
१५ ऑगस्ट २०२५ पासून आपण या प्रवासाची सुरुवात करतो आहोत.खारीचा वाटा तरी उचलायलाच हवा !
आपणासोबत हा प्रवास फक्त वाचक म्हणून नव्हे, तर परिवर्तनाचे भागीदार म्हणून घडवायचा आहे.

अधिक वाचनीय माहिती व संदर्भासाठी भेट द्या खालील संकेतस्थळांना–

1. भारतीय संविधानाचा संक्षिप्त इतिहास – india.gov.in

2. स्वातंत्र्यदिनाचा इतिहास – pib.gov.in

3. भारताची आर्थिक स्थिती – rbi.org.in

About The Author

Dr.Nitin Pawar

डॉ. नितीन पवार (D.M.S. – Management)
पत्रकार, संपादक, लेखक, ब्लॉगर व मानव अधिकार कार्यकर्ते.
शिरूर (पुणे) येथील रहिवासी.
सत्य, निष्पक्ष आणि समाजाभिमुख पत्रकारितेद्वारे ग्रामीण भागाचा आवाज बुलंद करण्यासाठी कार्यरत.
📧 np197512@gmail.com | 🌐 www.shirurnews.com

See author's posts